Bài 1: LẮP ĐẶT MẠCH ĐIỆN KHỞI ĐỘNG VÀ ĐIỀU KHIỂN ĐỘNG CƠ LÀM VIỆC THEO CHU KỲ

1.1. Khí cụ điện trong mạch

-                Cầu chi F

-                Bộ khởi động từ kép gồm: Công tắc tơ K₁, K₂ và rơ le nhiết OL

-                Động cơ xoay chiều 3 pha rô to lồng sóc M.

-                Rơ le thời gian

-                Bộ nút nhấn S₀, S₁ trong đó:

+      Nút nhấn S₀ dừng động cơ (Stop)

+      Nút nhấn S₁ mở máy động cơ

1.2. Nguyên lý làm việc các mạch điện theo chu kỳ, tuần tự có sử dụng các thiết bị điều khiển tự động và bán tự động động cơ 3 pha.

1.2.1. Tóm tắt lý thuyết

Trong tiến trình làm việc của một số máy móc công nghiệp, sẽ có thời điểm cần phải đảo chiều quay động cơ để chuyển sang chế độ làm việc khác.

Ví dụ như: quá trình cắt ren của máy tiện, quá trình nâng hạ của cầu thang máy, băng tải…

Để thay đổi chiều quay của động cơ xoay chiều 3 pha, về nguyên tắc ta phải thay đổi chiều của từ trường quay stato bằng cách đổi thứ tự 2 trong 3 pha vào động cơ.

Chúng ta có thể thay đổi thứ tự pha vào động cơ bằng cầu dao hai ngả. Nhưng sử dụng cách điều khiển này tuy có giảm được giá thành, dễ đấu lắp song rất bất tiện trong quá trình vận hành, quá trình đóng nhả các tiếp điểm không dứt khoát dễ phát sinh hồ quang.

Để khắc phục nhược điểm trên chúng ta sử dụng bộ khởi động từ kép kèm theo bộ nút nhấn. Tuy nhiên, tùy theo yêu cầu công việc mà ta chọn cách điều khiển phù hợp.

1.2.2.   Nguyên lý hoạt động

a)           Mở máy theo chu kỳ

-                Nhấn S₁ cuộn dây công tắc tơ K₁ có điện đông thời TS₁ có điện, đóng tiếp điểm K₁ lại duy trì và cấp điện cho động cơ hoạt động chạy thuận. sao một thời gian hiệu chỉnh TS₁ tác động ngắt K₁ đồng thời cấp điện cho TS₂, sau một thời gian hiệu chỉnh TS₂ tác động cấp điện cho K₂ khi đó động cơ chạy theo chiều nghịch đồng thời TS₃ đếm, sau một thời gian TS₃ tác động ngắt K₂ động cơ dừng đồng thời TS₄ đếm, sau một thời gian TS₄ tác động cấp điện lại cho K₁ động cơ chạy thuận lại, quy trình diễn ra như thế cho đến khi nhấn nút dừng.

b)           Dừng động cơ

-                Nhấn S₀ toàn mạch mất điện, động cơ dừng

c)            Trường hợp quá tải

-                Khi bị quá tải tiếp điểm thường đóng OL tác động mở ra toàn mạch mất điện động cơ dừng

1.3. Lắp mạch điện điều khiển tuần tự động cơ 3 pha. (Đi dây, lắp đặt thiết bị, đấu nối, kiểm tra và vận hành)

1.3.1.   Chuẩn bị dụng cụ thiết bị

1.3.2. Sơ đồ thực hành

a)           Sơ đồ nguyên lý

b)           Sơ đồ cầu đấu

1.4. Bài thực hành

*Các bước thực hiện

Bước 1: tìm hiểu cấu tạo thực tế và các thông số kỹ thuật cơ bản của thiết vị trong mạch điện

Bước 2: Gá lắp thiết bị trên panel  theo so đồ bố trí thiết bị

Bước 3: Đấu mạch điện theo sơ đồ nguyên lý

-                Đấu mạch động lực

-                Đấu mạch điều khiển

Bước 4: Kiểm tra nguội theo các bước sau:

-                Nối dây từ bót trên mạch động lực vào động cơ

-                Kiểm tra mạch động lực

-                Kiểm tra mạch điều khiển

Đặt que đo ở ôm mét vào hai đầu mạch điều khiển, mạch điều khiển sẽ nối đúng nếu ôm mét chỉ giá trị  khi chưa tác động và chỉ giá trị tương đương với điện trở cuộn hút của công tắc tơ trong các trường hợp sau:

+      Ấn nút S₁

+      Ấn nút S₀

+      Ấn vào núm của công tắc tơ (để đóng tiếp điểm duy trì)

Bước 5: Hoạt động thử theo các bước sau:

-                Nối dây nguồn

-                Đóng áp tô mát nguồn

-                Mở máy động cơ

+      Ấn nút S₁

-                Dừng động cơ

+      Ấn nút S₀

Cắt áp tô mát

1.5. Kiểm tra

1.            Trong sơ đồ trên nếu ta sử dụng 3 rơ le thời gian mạch có hoạt động được không? Nếu được hãy vẽ sơ đồ?

2.            Khi mạch hoạt động bình thường nhưng đến lúc quay lại từ đầu thì lại bị tắt thì có thể là do những nguyên nhân nào?

QUY TRÌNH THỰC HIỆN

Sơ đồ nguyên lý của mạch điện.

* Lưu ý:

- Tiếp điểm thường đóng của nút nhấn ký hiệu là (11-12), còn tiếp điểm thường mở ký hiệu là (23-24)

- Tiếp điểm của đèn là (X₁ – X₂)

Lắp đặt

- Dụng cụ và thiết bị

- Thời gian thực hiện

+ dự kiến ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

+ Hoàn thành ………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

- Tiến hành đấu nối

b. Vận hành

- Nguyên lý làm việc của mạch điện

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

- Kiểm tra nguội mạch điện (thông mạch)

- Các phép đo điện trở

- Kiểm tra điện áp và thứ tự pha

- Kiểm tra chức năng khi hoạt động